Zęby mądrości: objawy, ból i usuwanie

Nazywane zębami mądrości, trzecie zęby trzonowe wyrzynają się jako ostatnie - u już dorosłych osób. Najczęściej wyrastają pomiędzy 17. a 25. rokiem życia, chociaż nie dotyczy to wszystkich. U części osób nie pojawiają się nawet zawiązki zębów mądrości. Objawy wyrzynania mogą być bolesne. Jak uśmierzyć ból czy ósemki trzeba wyrywać i czy należy bać się przesuwania zębów?

Zęby mądrości - czy każdy je ma?

Zęby mądrości to trzecie zęby trzonowe, czyli tzw. ósemki. 

W przeszłości służyły one kiedyś jako skuteczne narzędzie do rozdrabniania gruboziarnistych pokarmów. W dzisiejszych czasach zęby mądrości nie pełnią bezpośredniej funkcji, gdyż m.in. nie wykształcają się już u około 20% populacji – nie każdy więc ma zęby mądrości. 

Ósemki straciły też swój pierwotny cel z powodu zmiany nawyków żywieniowych ludzi. Często też nie mieszczą się w naszych szczękach, które współcześnie są mniejsze niż kiedyś. Ich wyrzynanie może powodować więc pewne komplikacje.

Rosnący ząb mądrości - objawy

Z naszej historii ewolucyjnej wiadomo, że nasi przodkowie mieli znacznie większą szczękę niż ludzie dzisiaj. Ze względu na regresję szczęki zęby mądrości mają mniej miejsca, dlatego w wielu przypadkach wyrastają w niewłaściwym miejscu lub pod niewłaściwym kątem. 

Jeśli ósemka, jest to zwykle pierwszy objaw wyrzynania się zęba mądrości. Uczucie ucisku na kości i skórę jest typowe w przypadku wyrzynania się ósemek. Mogą to sugerować też inne objawy, takie jak tępy ból dziąsła blisko gardła lub sąsiedniej kości sugerujące, że rosną zęby mądrości.

Kiedy rośnie ząb mądrości, możemy zauważyć również zaczerwienienie, obrzęk i trudności z połykaniem lub otwieraniem ust, co często sprawia, że jedzenie jest bolesne. W najgorszym przypadku wrastające zęby mądrości mogą prowadzić nawet do poważnych infekcji, które następnie objawiają się bólem w okolicy szczęki, szyi i gardła. 

Jeśli ból promieniuje do głowy, może to być czasami spowodowane tym, że zęby mądrości uwierają w zatoki w trakcie wzrostu, wywierając nacisk na głowę. Bolesne zęby mądrości mogą również prowadzić do obrzęku węzłów chłonnych i twarzy, przez co usunięcie zęba mądrości staje się nieuniknione.

Rosnący ząb mądrości - jak uśmierzyć ból?

Ból od wyrzynającej się ósemki może być dotkliwy, chociaż nie u każdego będzie powodował duży dyskomfort. Jeśli jednak rosnący ząb mądrości powoduje ból, możemy uśmierzyć go środkami przeciwbólowymi dostępnymi bez recepty.

Kiedy rośnie ząb mądrości, możemy sięgnąć też po domowe sposoby na ból zęba, by uśmierzyć nieprzyjemne dolegliwości. Działanie antyseptyczne ma na przykład płukanka z soli i wody. Pomoże ona złagodzić opuchliznę i zaczerwienienie.

Inną naturalną metodą, którą warto rozważyć, są płukanki ziołowe. Na ból od wyrzynającej się ósemki pomoże płukanka z rumianku czy szałwii, a także mięty. Taką miksturą warto płukać jamę ustną regularnie, co najmniej dwa razy dziennie po myciu zębów.

Czy zęby mądrości trzeba usuwać?

Zabieg ekstrakcji, czyli usuwania zęba, w tym przypadku ósemki, nie jest zalecany u każdego. Jeśli ząb mądrości nie powoduje bólu czy dyskomfortu, specjalista nie musi decydować się na jego usunięcie.

Najczęstsze powody ekstrakcji zębów mądrości to dyskomfort, taki jak ból lub stan zapalny. Ból zęba mądrości jest często wynikiem braku miejsca w okolicy szczęki. Czasami konieczne jest wyrywanie zębów mądrości, jeśli istnieje ryzyko, że istniejące zęby zostaną uszkodzone przez nacisk ze strony zębów mądrości. 

Próchnica może być również przyczyną usunięcia zębów mądrości. Ze względu na daleko cofnięte położenie zębów, są one trudno dostępne podczas higieny jamy ustnej, co może prowadzić do odkładania się ciężkiej próchnicy. Zęby mądrości muszą być usunięte również wtedy, gdy w wyniku działania bakterii rozwinęły się ukryte stany zapalne, np. pod błoną śluzową. Jeśli zęby mądrości muszą być usunięte z powodu stanu zapalnego, ważne jest, aby najpierw poczekać na zagojenie się dziąseł, aby uniknąć późniejszego silnego krwawienia lub zaburzonego gojenia się ran po operacji zębów mądrości. 

Ekstrakcja zęba mądrości

Ekstrakcje zębów mądrości są wykonywane przez dentystę lub chirurga szczękowo-twarzowego. W zależności od liczby usuwanych zębów mądrości, zabieg trwa od 20 do 60 minut. Pacjenci mogą zdecydować się na usunięcie zębów mądrości tylko z jednej strony lub wszystkich czterech na raz. Chociaż jednostronna operacja zęba mądrości ma tę zaletę, że po zabiegu pacjent może jeść po jednej stronie, po kilku tygodniach konieczna jest kolejna wizyta w gabinecie w celu usunięcia pozostałych zębów. 

Po znieczuleniu rozpoczyna się operacja zęba mądrości. Wyróżnia się dwa sposoby leczenia. Jeśli zęby mądrości są odsłonięte i w znacznym stopniu lub całkowicie wyrżnięte, dentysta po prostu wyciąga je za pomocą szczypiec. W trudniejszych operacjach zębów mądrości, gdy zęby są przesunięte lub mają nietypowy kształt, zęby są dzielone i stopniowo usuwane. Aby to zrobić, lekarz nacina dziąsło nad zębem mądrości i oddziela go od kości. Po zabiegu rany są zaszywane. Po około siedmiu do dziesięciu dniach szwy są usuwane podczas kolejnej wizyty. 

Po operacji zęba mądrości – o czym należy pamiętać

Jeśli zęby mądrości zostały usunięte, należy pamiętać o kilku rzeczach po zabiegu: z jednej strony należy unikać palenia tytoniu, picia gorących napojów, kawy i alkoholu, ponieważ mogą one zakłócić proces gojenia się ran.

Zaleca się również, aby w pierwszych dniach po operacji zęba mądrości nie przemęczać się i powstrzymać się od wysiłku fizycznego, np. uprawiania sportu. Zapobiega to niepożądanemu wtórnemu krwawieniu i sprzyja tworzeniu się nowej masy kostnej w świeżej ranie.

Zaleca się również spanie na podwyższeniu. Do mycia zębów po operacji zęba mądrości należy używać miękkiej szczoteczki do zębów. 

Jak długo utrzymuje się ból po operacji zęba mądrości?

Ból po wyrżnięciu zęba mądrości ból jest częsty, ale nie musi występować u wszystkich pacjentów. W zależności od wielkości zabiegu może po nim pojawić się ból zęba lub gardła. Normalny jest również obrzęk policzka, na który może pomóc chłodzenie np. poduszką chłodzącą lub wilgotną ściereczką. 

Aby złagodzić ewentualny ból w pierwszych dniach po operacji zęba mądrości, można przyjmować środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen lub paracetamol. To, który środek przeciwbólowy zostanie ostatecznie zastosowany w celu złagodzenia bólu, powinno być w każdym przypadku wcześniej wyjaśnione z lekarzem prowadzącym. Pozwala to uniknąć ewentualnego wtórnego krwawienia spowodowanego niewłaściwym lekiem. 

Czy po wyrwaniu ósemki zęby się przesuną?

Jeśli leczenie zęba mądrości jest niemożliwe lub dentysta zdecyduje o ekstrakcji ósemki z innego powodu, po zabiegu warto rozważyć wypełnienie luki po zębie. 

Część pacjentów obawia się, czy po wyrwaniu ósemki zęby się przesuną. Jeśli ząb mądrości był już wyrżnięty, puste miejsce po jego ekstrakcji może spowodować przemieszczanie się sąsiednich zębów i ich krzywienie. 

Aby nie musieć decydować się na leczenie ortodontyczne stałym aparatem czy nakładkami na zęby, miejsce po ósemce możemy uzupełnić implantem lub protezą ruchomą.