Zgryz krzyżowy - jak go wyleczyć?

Co to jest zgryz krzyżowy?

Zgryz krzyżowy występuje wtedy, gdy zęby boczne nie układają się prawidłowo podczas zagryzania. Oznacza to, że boczne zęby górnej szczęki są za bardzo wysunięte do wewnątrz w kierunku podniebienia, albo boczne zęby dolnej szczęki są za bardzo wysunięte w kierunku policzka. 

W porównaniu z innymi wadami zgryzu, występowanie zgryzu krzyżowego jest zjawiskiem bardzo częstym. Wyróżniamy kilka rodzajów zgryzu krzyżowego:

Zgryz prosty

W prawidłowym zgryzie bruzdy i guzki zębów trzonowych idealnie dopasowują się do siebie podczas zagryzania, przypominając trybiki zębatki. Podczas gryzienia górne siekacze prawie całkowicie zasłaniają dolne siekacze. Z kolei w przypadku zgryzu prostego guzki zębów trzonowych i brzegi zębów przednich stykają się ze sobą bezpośrednio i powstaje wada zgryzu.

Zgryz krzyżowy jednostronny

Jak sama nazwa wskazuje, zgryz jest nieprawidłowy tylko z jednej strony. Z drugiej strony, zęby górnej i dolnej szczęki zachodzą na siebie prawidłowo. Jednostronny zgryz krzyżowy często występuje w połączeniu z nachyleniem zębów.

Zgryz krzyżowy obustronny

W przypadku tego rodzaju zgryzu krzyżowego wada występuje z obu stron, a zęby górnej i dolnej szczęki nie zachodzą na siebie prawidłowo. Zaburzone jest ustawienie górnej szczęki względem żuchwy. Najczęstszą przyczyną obustronnej wady zgryzu jest zbyt wąska szczęka górna.

Jakie są przyczyny zgryzu krzyżowego?

W większości przypadków zgryz krzyżowy jest wynikiem braku równowagi mięśniowej w jamie ustnej. Jedną z przyczyn odchyleń między wielkościami szczęk może być zbyt wczesne lub zbyt późne wyrzynanie się zębów. Jeśli język nie wspiera w wystarczającym stopniu rozwoju szczęki górnej, pozostaje on z tyłu i dochodzi do zaburzeń wzrostu. A te z kolei mogą prowadzić do wystąpienia zgryzu krzyżowego. Rozszczep wargi i podniebienia może również skutkować zgryzem krzyżowym, ponieważ w tym przypadku górna szczęka nie rozwija się prawidłowo z powodu blizny. W rzadkich przypadkach zgryz krzyżowy może być przypadłością dziedziczną lub wynikać z przyczyn zewnętrznych, takich jak wypadki lub zbyt długie ssanie kciuka.

Negatywne konsekwencje zgryzu krzyżowego

Skutków występowania zgryzu krzyżowego nie należy bagatelizować. Nieleczona wada zgryzu może prowadzić do dyskomfortu fizycznego i psychicznego. W zgryzie krzyżowym jednostronnym obciążona jest tylko jedna strona szczęki. Może to prowadzić do bólu stawów i jednocześnie do problemów z przeżuwaniem. Przy znacznym stopniu nasilenia tego rodzaju zgryzu krzyżowego proporcje twarzy również ulegają przesunięciu, co prowadzi do wizualnej asymetrii twarzy, a w konsekwencji do dyskomfortu psychicznego z powodu zaburzonej estetyki.

Ponadto wąska szczęka, występująca przy zgryzie krzyżowym, może utrudniać oddychanie przez nos. Dodatkowo może wystąpić zaburzenie mowy i spożywania pokarmów. Nieleczony zgryz krzyżowy prowadzi do zaburzonej motoryki języka, czego efektem jest często wada wymowy w postaci seplenienia. Niewłaściwe lub jednostronne obciążenie szczęki może prowadzić zasadniczo do napięć mięśniowych, bólu szyi, migren i przedwczesnego zużycia stawów i zębów. Aby uniknąć tych późnych konsekwencji, zgryz krzyżowy powinien być leczony możliwie jak najwcześniej.

Zgryz krzyżowy należy leczyć

Wczesne leczenie odgrywa bardzo ważną rolę w przypadku zgryzu krzyżowego i może zapobiec dalszym, poważniejszym skutkom wady. Nieprawidłowy zgryz najlepiej leczyć u dzieci, ponieważ ich szczęka wciąż się rozwija i łatwiej jest ją wyregulować. Ponieważ zgryz krzyżowy jest zwykle spowodowany zbyt wąską górną szczęką, konieczne jest ukierunkowanie leczenia na jej poszerzenie.

U dzieci często można doprowadzić do takiego efektu za pomocą stałych lub ruchomych aparatów ortodontycznych. Inne opcje obejmują aktywatory, różne aktywne płytki, aparaty rozszerzające podniebienie i aparaty typu Quad-Helix. W przypadku bardzo późnego wykrycia wady zgryzu i poważnych następstw, np. zaburzeń rozwoju mowy, przydatne może być również leczenie uzupełniające, np. terapia logopedyczna.

Zgryz krzyżowy u dzieci

Nieprawidłowy zgryz najlepiej leczyć u dzieci, ponieważ ich szczęka wciąż się rozwija i łatwiej jest ją wyregulować. Ponieważ zgryz krzyżowy jest zwykle spowodowany zbyt wąską górną szczęką, konieczne jest ukierunkowanie leczenia na jej poszerzenie. U dzieci często można doprowadzić do takiego efektu za pomocą ruchomych lub stałych aparatów ortodontycznych.

Leczenie zgryzu krzyżowego u dorosłych

U dorosłych, w zależności od stopnia nasilenia wady zgryzu, leczenie może być bardziej złożone i może wymagać zastosowania chirurgii ortodontycznej. Jeśli cierpisz z powodu napięcia lub bólu w stawie szczękowym, powinieneś koniecznie sprawdzić, czy nie masz zgryzu krzyżowego, aby zapobiec dalszym konsekwencjom. Możliwości leczenia wady u dorosłych opisujemy poniżej.

Niewielki zgryz krzyżowy - aparat

Przy niewielkiej wadzie zgryzu często wystarczy leczenie aparatem ortodontycznym. W szczególności nakładki prostujące DR SMILE doskonale nadają się do leczenia osób dorosłych, ponieważ są niemal niewidoczne i nie ograniczają w żaden sposób codziennego życia. Co więcej, koszt leczenia nakładkami przezroczystymi jest znacznie niższy w porównaniu z aparatem stałym.

Czas trwania leczenia jest również bardzo krótki, uzależniony od stopnia złożoności wady zgryzu. Niewielkie wady mogą zostać skorygowane w ciągu kilku miesięcy. Podczas badania wstępnego możliwe jest ustalenie, czy leczenie za pomocą przezroczystych nakładek jest odpowiednią metodą w przypadku Twojej wady zgryzu.

Zabieg chirurgiczny w przypadku złożonego zgryzu krzyżowego

W przypadku bardzo nasilonej niewspółosiowości szczęki, skutkującej nawet asymetrią twarzy, zazwyczaj nie obejdzie się bez chirurgii ortodontycznej. Niestety, w takich przypadkach aparat ortodontyczny nie jest już wystarczający i usuwa jedynie objawy, ale nie przyczynę zgryzu krzyżowego. Podczas operacji następuje chirurgiczne poszerzenie szczęki poprzez rozsunięcie szwu podniebiennego.

Czy ubezpieczenie pokrywa koszty leczenia?

Ubezpieczenie ustawowe dofinansowuje leczenie zgryzu krzyżowego zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Zostało to określone w stopniach ortodontycznych wskazań leczniczych (KIG). Nie ma tutaj znaczenia rozmiar nasilenia wady zgryzu.

Nie jesteś pewny, czy występuje u Ciebie akurat zgryz krzyżowy? Przeczytaj o innych wadach zgryzu: zgryzie otwartym, zgryzie głębokim i szparowatości.